Viết một phân cảnh hoàn chỉnh(p2)

Ở bài lần trước Viết phân cảnh – Bắt tay làm ngay cho nóng(p1) chúng ta đã xây dựng được tình huống và chọn thời gian địa điểm cụ thể cho ví dụ này rồi đúng không nào. Mít ướt nhớ là chúng ta đã phải động não cật lực trong phần xây dựng phân cảnh. Bạn đã vất vả rồi! Nhưng nếu bạn nghĩ đã đến lúc có thể nhảy vào viết ngay thì… mình xin lỗi phải tuyên bố: Chưa đâu nhé! Tiếp theo đây mới là phần quan trọng nhất để hoàn thiện bối cảnh này.
Ê, khoan đã, đừng bảo với mình bạn định bắt đầu kiểu: “Vào một buổi hoàng hôn mùa thu tháng mười, Oanh gặp Hân trên cây cầu Nhật Tân, nơi từng gắn liền với bao hẹn ước. Cả hai đều căng thẳng.” đấy nhé!

Không, đừng làm thế! Hãy để hình ảnh tự kể câu chuyện. Những chi tiết như ánh nắng nhạt xuyên qua tán lá, mùi hoa sữa thoảng qua trong gió, hay tiếng lá khô xào xạc dưới chân sẽ nói lên tất cả. Để làm được điều đó, bạn cần nhận diện rõ các yếu tố đặc trưng của bối cảnh và thời gian. Cụ thể ở đây là “đặc điểm của cầu Nhật Tân lúc hoàng hôn” và “đặc trưng của mùa thu Hà Nội” như sau:

1. Đặc điểm của cầu Nhật Tân lúc hoàng hôn

Yếu tố thị giác:

• Ánh sáng lung linh từ hệ thống đèn LED trên cầu vào buổi tối, tạo khung cảnh hiện đại và lạnh lẽo.
• Lan can đã tróc sơn thể hiện sự xuống cấp của một biểu tượng.
• Không gian thoáng đãng nhưng đầy nguy hiểm, với độ cao lớn nhìn xuống sông Hồng.
  

Cảm xúc mang lại: Sự căng thẳng, hồi hộp, như thể mọi thứ chỉ cần một cú đẩy nhẹ là tan vỡ.

Tương tự như vậy, hãy hình dung ra địa điểm mà bạn đã chọn xây dựng những “yếu tố thị giác” và “cảm xúc” cho nó một cách chân thực và chi tiết nhé!

2. Đặc điểm của tháng 10 ở Hà Nội

2.1 Thời tiết 

• Nhiệt độ: Thời tiết se lạnh, nhiệt độ dao động từ 20-25°C, đôi khi có những ngày lạnh hơn vào cuối tháng. Buổi sáng thường có sương mù nhẹ, buổi tối gió lạnh, ban ngày nắng nhạt.
• Không khí: Trời trong xanh với ánh sáng nhẹ, không chói chang. Đây là thời điểm rất dễ chịu nhưng cũng gợi lên sự cô đơn trong lòng nhân vật khi đối lập với vẻ đẹp yên bình của thiên nhiên.

2.2 Thiên nhiên và cảnh quan

• Hoa cỏ: Hoa sữa: Tháng 10 là mùa hoa sữa nở, hương thơm nồng nàn lan tỏa khắp các con phố. Hoa sữa thường gợi lên cảm xúc vừa ngọt ngào vừa day dứt. Cúc họa mi: Những gánh hàng hoa cúc họa mi xuất hiện trên phố, mang lại vẻ đẹp thanh khiết và dịu dàng. Lá vàng rơi: Cây bàng và sấu trên các con phố như Phan Đình Phùng, Hoàng Diệu bắt đầu chuyển vàng, lá rơi xào xạc dưới chân.
• Động vật thì có chim sẻ, chim sâu vẫn thường đậu trên các cây cổ thụ. Sự xuất hiện của chúng mang lại cảm giác bình yên, nhưng có thể trở thành hình ảnh tương phản với nội tâm bất an của nhân vật.

2.3 Ẩm thực với những món ăn đặc trưng

• Cốm: Mùa thu Hà Nội không thể thiếu những gánh hàng cốm thơm mùi lá sen. Cốm có thể xuất hiện như một chi tiết gợi nhớ kỷ niệm giữa Oanh và Hân.
• Sấu chín: Sấu bắt đầu rụng vàng trên đường, được dùng làm ô mai hoặc nước sấu, mang nét đặc trưng của mùa thu.
• Cháo sườn, bánh giò: Các món ăn nóng hổi trên phố phường gợi cảm giác gần gũi, quen thuộc.

2.4 Sự kiện và hoạt động

Các lễ hội truyền thống: Tháng 10 đôi khi trùng với Tết Trùng Cửu (9/9 âm lịch), một lễ hội dân gian gắn với phong tục uống rượu hoa cúc và thưởng ngoạn thiên nhiên.

Sự kiện văn hóa:Hà Nội tháng 10 thường kỷ niệm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10), với những con phố rực rỡ cờ hoa. Không khí lễ hội có thể đối lập mạnh mẽ với tâm trạng căng thẳng của hai nhân vật.

Sự kiện giải trí, thời sự: Trong khi có tất cả những mục trên đều cố định, thì ở mục này lại khác nhau theo từng năm. Và đặc biệt tùy vào đặc điểm của nhân vật cũng có những khác biệt rõ rệt. Là giới trẻ sẽ quan tâm đến những tin tức giải trí, người lớn tuổi sẽ là về chính trị xã hội, doanh nhân là kinh tế chẳng hạn. Như tháng 10 năm 2024 có những sự kiện sau:

• Dư âm của bão yagi, lũ quét và sập cầu hồi tháng 9. Từ thiện, sống ảo, hoạt động cứu trợ, cứu trợ thủ đô, hội phòng chống phông bạt, check var là những từ khóa tiêu biểu của tháng.
• 10/10 70 năm giải phóng thủ đô. Rợp bóng cờ đỏ sao vàng, cửa cuốn mái nhà sơn cờ đỏ.
• Rosé Phát hành APT gây sốt toàn cầu.
• Trên các tuyến phố các bạn trẻ rủ nhau chụp ảnh mùa thu Hà Nội.

3. Xây dựng bối cảnh chi tiết cho phân cảnh

Như đại thi hào Nguyễn Du đã viết trong Truyện Kiều: “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.” Cùng là mùa thu, nhưng cảm nhận của con người lại khác nhau tùy theo tâm trạng. Khi lòng thư thái, ta có thể thấy mùi hoa sữa thoang thoảng dễ chịu, nhưng trong lúc phiền muộn, hương hoa ấy có thể trở nên nồng nặc, nhức óc. Vì vậy, trong rất nhiều đặc điểm của bối cảnh, hãy chọn những yếu tố phù hợp nhất với cảm xúc và thông điệp mà phân cảnh muốn truyền tải.

1. Không gian vật lý:
   • Cầu: Vết nứt, gỉ sét, dây cáp lỏng lẻo, lan can đã tróc sơn thể hiện sự xuống cấp của một biểu tượng.
   • Môi trường xung quanh: Dòng nước chảy xiết hoặc yên ả bên dưới, phụ thuộc vào cảm xúc được nhấn mạnh.
   • Không gian thoáng đãng nhưng đầy nguy hiểm, với độ cao lớn nhìn xuống sông Hồng.
2. Âm thanh:
   • Tiếng gió rít qua cây cầu, tiếng bước chân vang vọng.
   • Tiếng xe đạp lách cách trên phố, tiếng rao hàng, tiếng lá khô xào xạc dưới chân.
   • Âm thanh này có thể tạo cảm giác vừa yên bình, vừa ám ảnh.
3. Mùi hương:
   • Hương hoa sữa thoang thoảng trên cầu. Đây có thể là yếu tố làm gợi nhớ kỷ niệm giữa hai người, hoặc mùi lồng lặc tạo cảm giác ngột ngạt cho Hân.
4. Chi tiết nhỏ:
   • Một gánh hàng rong đi qua, một gói cốm trên tay, hay chiếc khăn choàng Oanh siết chặt trong gió, hay một chiếc lá rụng. Những chi tiết nhỏ này có thể phản ánh tâm trạng nhân vật.
5. Ánh sáng và màu sắc:
   • Tông màu chủ đạo: vàng nhạt, cam, nâu, xanh lam nhạt – phù hợp với không khí mùa thu. Đỏ cam của ánh hoàng hôn làm tăng thêm sự căng thẳng. 
   • Trời xám xịt hoặc lúc hoàng hôn, phản ánh tâm trạng u ám hoặc chuyển giao.
   • Ánh sáng hoàng hôn chiếu lên mặt nước hay rọi qua tán cây có thể là chi tiết thị giác đẹp để khắc sâu cảm xúc.

1. Dàn ý

Oanh hẹn gặp Hân sau khi phát hiện bị cô phản bội. 

Vào một buổi hoàng hôn tháng mười, trên cây cầu cũ kỹ gắn bó với bao kỷ niệm thời thơ ấu, Oanh đến điểm hẹn và Hân đang căng thẳng đợi sẵn. 

Cô chất vấn Hân, dùng lời lẽ sắc bén, biểu thị sự tổn thương và thất vọng sâu sắc.

Hân biện minh rằng việc mình làm là bất đắc dĩ. Nội tâm giằng xé, muốn cầu xin sự cảm thông.

Oanh quan sát biểu hiện của Hân, thể hiện sự đắc ý. Cô làm hành động chấm dứt tình bạn với Hân và cảnh báo Hân về hậu quả của sự việc. Thể hiện rằng cô đã nắm thế chủ động trong tình huống này.

Hân sửng sốt khi nhận ra hàm ý của Oanh.

2. Viết phác thảo

Ánh hoàng hôn đỏ rực chiếu sáng khắp mặt đường, dội lên mặt Hân một ánh nhìn lạ lùng, khắc khoải. Cô đứng dựa vào lan can, mắt nhìn xuống mặt sông Hồng tĩnh lặng. Gió heo may thổi qua, mang hơi lạnh luồn vào từng sợi tóc.

Oanh bước tới, đôi giày cao gót của cô khẽ phát ra tiếng kêu “cộp cộp” , hệt như những nhịp đập trái tim đang dần trôi về một điểm xa xăm không thể quay lại. Oanh nhìn Hân, kiếm tìm hình bóng người bạn mà cô trân trọng nhất.

– Thật không ngờ cậu lại làm như thế đấy. – Oanh cất giọng, từng chữ như dao cứa vào không khí. Cô bước đến gần Hân, tựa mình vào thành cầu rỉ sét, nơi mà bao lần họ đã đứng cùng nhau.

Hân im lặng, chiếc lá Bàng khô trên tay cô rơi xuống, làm mặt sông gợn lên những vệt sóng lăn tăn. 

– Tớ… tớ không còn lựa chọn nào khác. – Hân cuối cùng cũng cất tiếng, giọng run rẩy. – “Tớ không muốn, nhưng… nhưng tớ phải làm”

Oanh quay sang nhìn thẳng vào mắt Hân, và trong khoảnh khắc ấy, sự im lặng giữa hai người như kéo dài vô tận. Nhưng rồi, Oanh bất ngờ nhếch môi, nở một nụ cười nhạt, đầy ẩn ý.

– À, ra là thế. Nếu vậy thì… – Cô ngập ngừng rồi tiến lại gần, ghé sát vào tai Hân, giọng nhẹ nhàng nhưng sắc lạnh. – Cậu đã làm tốt lắm.

Hân như chết lặng, không thốt nên lời. Oanh lặng lẽ rút tập giấy trong túi, ném vào người Hân rồi ngạo nghễ bước đi, không ngoảnh lại.

Hân bối rối cúi xuống, tay run rẩy nhặt những tờ giấy bị gió cuốn bay. Đôi mắt cô mở to khi nhận ra những dòng chữ quen thuộc. Vội vàng ngẩng lên, cô nhìn theo bóng Oanh dần chìm vào bóng chiều tà, hơi thở đột nhiên trở nên gấp gáp.

– Chẳng lẽ cậu định…

3. Hoàn thiện:

Có vẻ cũng ổn phải không, bây giờ chúng ta cùng thêm một chút gia vị cho phân cảnh nhé. Hãy nhớ lại những tip ở bài trước. Đầu tiên là “Công thức viết một phân cảnh thú vị: Lôi kéo-> miêu tả, mở đầu bằng một câu thoại gây ấn tượng sẽ tạo tiền đề mạnh mẽ cho toàn bộ phân cảnh.

Bằng cách này thay vì kể lể, mình sẽ cho lời thoại của Oanh lên trước và phóng đại cảm xúc lên. Dưới đây là phiên bản mới mang tính khiêu khích và sắc bén hơn:

– Phản bội tôi, cậu thấy thỏa mãn lắm à? – Giọng Oanh vang lên, từng chữ như dao cứa vào không khí.

Cô bước tới, đôi giày cao gót khẽ phát ra tiếng kêu “cộp cộp” , hệt như nhịp đập đầy giằng xé của hai. Hoàng hôn đỏ rực phủ lên cầu Nhật Tân và mặt sông Hồng những vệt sáng úa tàn. 

– Tớ… – Hân lí nhí, giọng nghẹn lại. Ánh mắt trốn tránh khi Oanh tới gần. 

– Cứ ngỡ rằng cậu là người duy nhất mà tôi có thể tin tưởng. – Oanh nhấn từng chữ. Cô bước đến gần Hân, tựa người vào lan can rỉ sét.

Hân cúi mặt, chiếc lá Bàng khô trên tay cô rơi xuống, làm mặt sông tĩnh lặng gợn lên những vệt sóng lăn tăn. 

– Tớ không còn lựa chọn nào khác – Hân lên tiếng, giọng run rẩy. – Tớ không muốn, nhưng… nhưng tớ phải làm…

Oanh quay sang nhìn thẳng vào mắt Hân. Trong khoảnh khắc ấy, mọi thứ bỗng chìm vào im lặng, chỉ còn lại tiếng gió heo may thổi qua, như tiếng thở dài lạnh lẽo của đất trời. Đột nhiên, Oanh nhếch môi nở một nụ cười nhạt, đầy ẩn ý.

– Phải làm?– Cô tiến lại gần, ghé sát vào tai Hân, giọng nhẹ nhàng nhưng sắc lạnh. – Vậy thì cậu đã làm rất tốt.

Hân như chết lặng, không thốt nên lời. Oanh lặng lẽ rút tập giấy trong túi, ném vào người Hân rồi ngạo nghễ bước đi, không ngoảnh lại.

Hân bối rối cúi xuống, tay run rẩy nhặt những tờ giấy vương vãi. Đôi mắt cô mở to khi nhận ra những dòng chữ quen thuộc. Vội vàng ngẩng lên, cô nhìn theo bóng Oanh dần chìm vào bóng chiều tà, hơi thở đột nhiên trở nên gấp gáp.

– Chẳng lẽ cậu định…

4. Phân tích phân cảnh

Bạn thấy đoạn văn trên thế nào? Mặc dù thoạt nhìn có vẻ sơ sài so với công sức đầu tư phân tích và setup bối cảnh, nhưng chính sự cô đọng và tập trung đã làm nổi bật câu chuyện. Đoạn văn không chỉ đáp ứng đầy đủ yêu cầu về mặt truyền tải thông tin mà còn tạo được hiệu ứng cảm xúc mạnh mẽ.

1. Câu mở đầu gây ấn tượng mạnh. “Phản bội tôi, cậu thấy thỏa mãn lắm à?” là một câu thoại sắc bén, trực diện và đầy sức nặng. Nó không chỉ ngay lập tức thu hút độc giả mà còn tạo nên một không khí căng thẳng, báo hiệu xung đột lớn sắp diễn ra. Việc đưa câu thoại này lên đầu cũng là một lựa chọn xuất sắc để khởi đầu câu chuyện với sự hấp dẫn.
2. Mô tả bối cảnh tinh tế. Các chi tiết về ánh hoàng hôn đỏ rực, gió heo may rít qua, và chiếc lá bàng rơi là những hình ảnh rất “đắt”. Chúng không chỉ giúp độc giả dễ dàng hình dung không gian và thời gian mà còn tạo ra một bầu không khí trầm buồn, mang đậm chất điện ảnh. Đặc biệt, sự sống động của bối cảnh còn ngầm ám chỉ mạch cảm xúc của nhân vật – vừa yên tĩnh, vừa giằng xé.
3. Miêu tả nội tâm và hành động:

• Hân: Sự bối rối và bất lực của cô được thể hiện qua hành động mân mê chiếc lá khô, sự im lặng và giọng nói run rẩy. Chiếc lá bàng rơi xuống sông gợi lên hình ảnh một điều gì đó không thể cứu vãn, giống như tình bạn đang tan vỡ giữa hai người. Chi tiết này thể hiện chiều sâu của mối quan hệ và sự bất đắc dĩ của Hân.
• Oanh: Nhân vật Oanh toát lên sự sắc lạnh và quyết đoán qua từng hành động, từ cách cô bước đi cho đến nụ cười nhạt đầy ẩn ý. Những câu thoại của Oanh không chỉ sắc sảo mà còn mang một chút mỉa mai, khiến nhân vật trở nên bí ẩn và thú vị hơn.

4. Hình ảnh ẩn dụ:

• Chiếc lá bàng khô rơi xuống sông, làm gợn sóng lăn tăn: Đây là một hình ảnh tượng trưng rất hay, cho thấy hành động của Hân dù bất đắc dĩ nhưng cũng đã khiến mối quan hệ của hai người không còn bình yên như trước nữa.
• Bóng Oanh chìm dần vào chiều tà: Hình ảnh này gợi cảm giác mất mát, đồng thời báo hiệu một bước ngoặt quan trọng hoặc một sự thay đổi tiêu cực sắp xảy ra. Liệu Oanh có chuyển từ thiện sang ác? Hay một bi kịch nào đó đang chờ đợi?

5. Kết thúc bỏ ngỏ. Câu cuối cùng “Chẳng lẽ cậu định…” là một lựa chọn thông minh để khép lại phân cảnh. Nó không chỉ tạo ra sự tò mò mạnh mẽ, mà còn kích thích trí tưởng tượng của độc giả, buộc họ tự đặt câu hỏi về ý định thực sự của Oanh. Đồng thời tập giấy mà Oanh ném vào Hân là một chi tiết quan trọng, mang tính chất “trigger” cho đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, ý nghĩa của nó vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn, tạo thêm một lớp bí ẩn cho câu chuyện.

Xây dựng một phân cảnh không chỉ đơn thuần là sắp xếp các sự kiện, mà còn là quá trình sáng tạo tinh tế, kết hợp giữa cốt truyện, cảm xúc nhân vật và bối cảnh. Qua ví dụ mà chúng ta vừa thực hiện, có thể thấy rằng việc lựa chọn câu thoại mở đầu ấn tượng, mô tả bối cảnh sống động, và khéo léo lồng ghép nội tâm nhân vật là những yếu tố quan trọng để tạo nên một phân cảnh hấp dẫn.

Quan trọng hơn, mỗi chi tiết đều nên phục vụ cho mục tiêu chung của phân cảnh, từ việc truyền tải thông điệp cho đến việc gợi mở sự tò mò nơi độc giả. Một kết thúc bỏ ngỏ sẽ là công cụ đắc lực để níu giữ sự chú ý và thúc đẩy họ tiếp tục khám phá câu chuyện.

Với các nguyên tắc và kỹ thuật đã đề cập, bạn đã có trong tay những “mảnh ghép” cần thiết để xây dựng các phân cảnh giàu sức hút và đầy ý nghĩa. Viết lách không chỉ là kể chuyện, mà là nghệ thuật gợi cảm xúc và đòi hỏi hiểu biết về nhiều lĩnh vực – khi một phân cảnh được viết tốt, nó không chỉ để đọc, mà còn để cảm nhận.

Vậy cảm nhận của bạn về phân cảnh trên thế nào? hãy bình luận cho mình biết với nhé!